با درود فراوان بر همگي دوستان گرامي
پیشگفتار
در ادامه شناخت یونان باستان به گسترش مهاجرت و تاثیر آن در رشد فرهنگ یونانی میپردازیم. در ضمن مقایسه آن با تاثیر مهاجرت به آمریکا پس از کشف قاره جدید و تاثیر آن در تمدن جدید و همچنین تاثیر مهاجرت ایرانیان و تاثیر آن در تغییر الگوی فرهنگی ایران چه بصورت اعزام دانشجویان در دوره رضاخانی و چه بصورتهای متفاوت در دوره های بعد , قابل ملاحظه است.
جنبش مهاجرنشيني در يونان باستان
نخستين واكنش روي كار آمدن دوريان پراكنده شدن يونانيان به كرانهها و سرزمينهاي ديگر بود. بيش از همه جا سواحل آسياي صغير در تصرف مهاجرنشينان يونان در آمد. جزيره لسبوش را مهاجريني از شمال و مركز ، ايونيا در ساحل باختري آسياي صغير بوسيله مهاجريني از مركز يونان و پلوپونس اشغال شد (ايونيا بعدا به پيشرفتهترين مركز تمدن يوناني و زادگاه فلسفه و دانش يوناني تبديل گشت.) و سرزمين ايتاليا نيز بدست مهاجرين يوناني افتاد و آنها شهري مانند الئا را كه بعدا بعنوان نامدارترين مركز فلسفه مطرح گشت را رونق دادند. مستعمرهها و مهاجرنشينهاي باختري يكي پس از ديگري تا سده ششم پيش از ميلاد بهآرامي و بينياز از خونريزي فراوان بدست يونانيان افتاد ولي نفوذ ايشان در سواحل جنوب خاوري درياي مدينترانه با مقاومت دولتهاي كهن روبرو گشت با اينحال در شمال آفريقا كورنه (Kurene) در شمال ليبي و ناوكراتيس (Naukratis) در مصر را بتصرف خود در آوردند. از شمال و شمال خاوري نيز يونانيان تا درياي داردانل ، درياي مرمره ، درياي سياه يا پونتوس يوكسيانوس (Euxainos Pontos) يعني درياي مهماننواز پيش رفتند.
در ميان شهرهاي ايونيا در آسياي صغير ، ميلتوس و مستعمره و مهاجرنشين كردن كرانهةاي درياي سياه سهمي مهم و اساسي داشت و آنها توانستند در سدههاي هفتم و هشتم پيش از ميلاد به سواحل درياي سياه راه يابند و در ساحل جنوبي آن دو بندر بسيار مهم بهنام سينوپه (Synope) و تراپزونته (Trapezonte) طرابوزان كنوني بنا كردند. يونانيان مستعمرات يا مهاجرنشينان را آپويكيا (Apoikia) يعني دور از خانمان ميناميدند. اين مهاجرنشينان هر يك داراي استقلال سياسي و حكومت جداگانهاي بودند و وسيله پيوند آنان با مادرشهرها (متروپوليس) آيينهاي ديني و خدايان مشترك و منافع اقتصادي بود.
از انگيزههاي اساسي جنبش مهاجرنشيني يكي دست يافتن به زمينهاي دستنخورده و حاصلخيز براي دهقانان مهاجري بود كه اشراف زميندار محلي در مادرشهرها فعاليت ايشان را در حد بردگي تنزل داده بودند و ديگري يافتن ميدانهاي تازهاي براي صنعتگران و در نتيجه بازارهاي نو براي بازرگانان بود.
با پديد آمدن نظام اجتماعي شهري كه يونانيان آنرا پوليس (Polis) يا دولتشهر ميناميدند يعني شهرهاي خودبسنده و خودمختار ، فضاي گشادهتري براي فعاليت آزاد صنعتگران ، پيشهوران و بازرگانان پيدا شده بود اين مادرشهرها بازار تشنهاي براي كالاهاي مهاجرنشينان بودند و باعث شكفتگي زندگي اجتماعي و اقتصادي شهرهاي يونان گشتند و در عين حال نيروهاي توليدي تازهاي وارد ميدان شد كه عامل مهمي در رشد اين دولتشهرها بودند و آن نيروي بردگان بود. بهرهكشي از بردگان تنها و مهمترين بنياد زندگي اقتصادي يعني نيروي توليدي جامعه ؛ و نيز سرانجام پايه نظام اجتماعي و نيز فرهنگي يونان بود.
اما علت شکفتگی و پیشرفت شگفت انگیز زندگی اقتصادی , اجتماعی و فرهنگی مهاجرنشینان یا مستعمرات را باید در این جستجو کرد که گسترش اگاهی تولیدی و فرهنگی را اجتماعی در مهاجرنشینان یونانی پیشرفته تر وکاملتر بود تا در سرزمین اصلی یونان بودند نخست بدین علت که مهاجرنشینان افرادی بودند که بیشترشان وابسته به طبقه اشراف و زمینداران بزرگ نبودند بلکه نخست از دهقانان و کشاورزان و سپس از طبقه نوخاسته بازرگانان و صنعتگران بودند که دارای منافع متضاد با منافع سنتی اشراف زمیندار بودند و بهمین علت دارای اگاهی پیشرفته تر اقتصادی و گسترش یافته تر بودند خلاصه پیشروترین طبقه جامعه انروز بودند و بدینسان زندگی اجتماعی که بدست انان استوار شده بود گسترش یافته تر از سرزمین اصلی یونان بود .
این افراد یعنی بازرگانان و صنعتگران و هنرمندان هنگامیکه از سرزمین اصلی یا مادرشهر بیرون می رفتند , بعلت وضع و شرایط اجتماعی خود , آگاهترین و پیشرفته ترین قشر طبقه خود بودند و بدین سان نیروئی جوان و مجهزتر را به سرزمینهای نویافته منتقل میکردند و در نتیجه پیشرفته ترین شکا پیوندهای اجتماعی را همراه خود به آنجا می آوردند که مدتها گذشت تا در شهرهای اصلی یونان , یعنی مادرشهرها استوار گردید. و همچنین اینان نخستین یونانیان متمدنی بودند که از دست آوردهای فرهنگی , علمی و هنری و فنی خلقهای متمدن همسایه خود مانند مصر , بابل و آشور بهره مند شدند و توانستند آنها را در چارچوب شرایط زندگی اجتماعی بنحو شگفت انگیز گسترش بخشند بویژه شهرهای ایونیا از مدتها پیش همواره با تمدنهای خاور زمین در تماس بودند و بیشک از تمدنهای مصری , بابلی و آشوری بهره گرفته بودند . الفبای ایونی که از الفبای فوینیکی (فینیقی) اقتباس شده و سپس در ایونیا به شکل کاملتری درآمد و تنها الفبای سراسر یونان گردید.
بر روی هم جنبش مهاجرنشینی که در میان سالهای 750 تا 550 پیش از میلاد در یونان پدیدید گشت ؛ افقهای تازه ای در برابر یونانیان گشود.
ادامه دارد.
پایدار باشید .
تابعد...
|